Verslag Prinsjesdagviering 2024: ’25 jaar – verschil vieren!’
Voor de vijfentwintigste keer begon Prinsjesdag op dinsdag 17 september met de Prinsjesdagviering in de Haagse Grote Kerk, een moment van bezinning bij de opening van het parlementaire jaar. Het thema van de viering luidde ’25 jaar – verschil vieren’.
De genodigden waren leden van de Nederlandse regering waaronder premier Dick Schoof en vicepremier Eddy van Hijum, leden van de Eerste en Tweede Kamer en Hoge Colleges van Staat, vertegenwoordigers van religieuze en levensbeschouwelijke gemeenschappen en maatschappelijke organisaties.
Vanuit de Rooms-Katholieke Kerk waren onder anderen aanwezig mgr. Hans van den Hende, bisschop van Rotterdam, en Berry van Oers, beleidsadviseur voor interreligieuze dialoog van de Bisschoppenconferentie. De viering werd door ruim duizend belangstellenden bijgewoond, waaronder veel kinderen.
Gewetensvol handelen
Met als thema ’25 jaar – verschil vieren’ keken joden, moslims, humanisten, christenen, bahaï’s, hindoes, boeddhisten, soefi’s, sikhs en Brahma Kumaris naar de vruchten van 25 jaar Prinsjesdagvieringen. De organisatoren vroegen zich af of het doel is bereikt. “Terwijl het politieke bestel telkens aan verandering onderhevig is, blijven levensbeschouwelijke en religieuze leiders spreken over hun diepere drijfveren en spreken van daaruit anderen in deze samenleving aan op gewetensvol handelen”, legde Ad van der Helm, voorzitter van de Stichting Prinsjesdagviering, uit. Hij noemde als gemeenschappelijke kernwaarden: zorg voor de meest kwetsbaren, verdediging van het gemeenschappelijke belang van de samenleving en duurzaam gebruik van de bronnen. Van der Helm: “Daarbij geeft een perspectief dat verder reikt dan de dagelijkse machtsverhoudingen en opvattingen, ruimte en moed om over grenzen van eigen persoonlijke en partijpolitieke standpunten heen te springen en het compromis te zoeken omwille van het gemeenschappelijke en maatschappelijke belang.”
Vieren dat niemand op ons lijkt
Marjan Slob, Denker des Vaderlands, wees er op dat het een kwestie van respect is om onderling ook de confrontatie op waarden aan te gaan. Slob: “Je moet serieuze verschillen in opvattingen niet verhullen door louter te zeggen hoe kleurrijk die verschillen zijn.” Volgens Slob kunnen we onze verschillen vieren, juist omdat onze overeenkomsten in de grond zo groot zijn. Spoken-word-artist Ernanda Brandt ging daar op door met ‘woorden tussen zien en voelen, tussen gesproken en onuitgesproken’. Ze vroeg de aanwezigen zichzelf af te vragen: “Kunnen we dan nu niet vieren dat niemand op ons lijkt?”
Van tolerantie naar respect naar liefde
Awraham Soetendorp, oprichter en erevoorzitter van de Prinsjesdagvieringen, zei dat het besef dat wij elkaar nodig hebben om ons gemeenschappelijke doel van vrede en recht te realiseren, de vertegenwoordigers van de verschillende tradities tijdens de Prinsjesdagviering samenbrengt en samenhoudt. Soetendorp memoreerde dat de participanten aan de Prinsjesdagviering in de afgelopen 25 jaar triomfantalisme en het exclusieve eigen gelijk van zich hebben afgegooid en naar elkaar zijn toegegroeid “op het innerlijke pad van tolerantie naar respect en van respect naar liefde.” De rabbijn verzekerde de aanwezige kinderen dat hun hartenkreet voor een eerlijke toekomst, waarin iedereen telt, wordt verstaan. Soetendorp: “En wij, de verschillende generaties, zullen dat levensdoel samen bereiken.”
Oase van vriendschap en respect
Journalist Coen Verbraak ging in gesprek met Tweede Kamerlid Rosanne Hertzberger en oud-politicus Ernst Hirsch Ballin over wat religie en spiritualiteit voor hen betekent. “Religie betekent voor mij gewone dingen heilig maken. Religie biedt momenten van reflectie en gemeenschap”, vertelde Hertzberger. Als politica zet haar dat aan tot oprechtheid en het op waarde schatten van de ideeën van mensen die ver weg staan. Voor Hertzberger mogen religieuze leiders vaker aanwezig zijn. Ook in een geseculariseerde wereld is daar behoefte aan. Het viel Hertzberger op dat religieuze leiders elkaar vaak makkelijker weten te vinden dan hun achterbannen in de samenleving. Hirsch Ballin benadrukte dat verschil geen verdeeldheid moet zijn en niet mag leiden tot vijandschap. “God laat zich immers niet op één manier vinden.” Hirsch Ballin constateerde dat de Prinsjesdagviering een ‘oase van vriendschap en respect’ is. “Maar de oase moet geen fata morgana zijn’, zei hij er als oproep achteraan.
Woorden blijven doorklinken
Mucahit Batman speelde tussen de gesproken woorden door op de rietfluit stemmige melodieën van onder meer Tanburi Osman Bey. Het koor Academy of Vocal Arts onder leiding van Daniëlle van Lieshout zong liederen van Bárdos en Golle. De prachtige vertolking van ‘Guten Abend, gut’ Nacht van Brahms bleef lang hangen.
De leden van de organisatie, afkomstig uit de verschillende religies en levensbeschouwingen, stonden aan het einde van de viering zij aan zij en hand in hand op het podium: een betekenisvol en krachtig gebaar.
Senator Rietkerk nam een foto in ontvangst van 25 jaar eenheid in verscheidenheid als tastbaar teken van de woorden van vriendschap en respect. Woorden die 25 jaar geleden ook klonken tijdens de eerste Prinsjesdagviering. Woorden die sindsdien blijven doorklinken en die door de treffende presentaties tijdens de Prinsjesdagviering 2024 opnieuw wisten te inspireren.
De viering werd staande afgesloten door het zingen van het Wilhelmus, begeleid door Ben van Oosten op het imposante kerkorgel.
De oorsprong van de viering ligt in de jaren zestig van de vorige eeuw. Aanvankelijk organiseerde de Nederlandse Hervormde Kerk een gebedssamenkomst bij de opening van het parlementaire jaar. Dit werd later een oecumenische bijeenkomst met deelname van andere christelijke kerken. Vanaf 2000 is de Prinsjesdagviering interreligieus en interlevensbeschouwelijk. De participerende organisaties aanvaarden de parlementaire democratie als beginsel voor de Nederlandse samenleving.
Den Haag – dinsdag 17 september 2024 – Berry van Oers
Tags: interreligieuze dialoog, Prinsjesdag
