Het hoogste gezag binnen de Kerk is de paus, als herder van alle katholieken. De huidige paus Franciscus werd geboren als Jorge Mario Bergoglio (Buenos Aires, Argentinië, 17 december 1936). Hij werd op 13 maart 2013 de opvolger van emeritus paus Benedictus XVI, die op 28 februari 2013 aftrad. Paus Franciscus is het hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk, bisschop van Rome en soeverein hoofd van Vaticaanstad.
Met de keuze voor de naam Franciscus, naar de heilige Franciscus van Assisi, de patroonheilige van Italië, liet de paus zien dat hij in zijn pontificaat evenals genoemde heilige op de bres wil staan voor de armen en zwakken in de wereld. Barmhartigheid is een leidend thema in zijn pontificaat tot nu toe. 2016 werd door de paus uitgeroepen tot het Heilig jaar van de Barmhartigheid. Bij veel gelegenheden vraagt de paus aandacht voor de armen, voor de vluchtelingen, maar ook voor het milieu.
In 2013 verscheen de encycliek Lumen Fidei van paus Franciscus. De aanzetten voor dit pauselijk schrijven over het geloof als goddelijke deugd, naar de beginwoorden ‘Lumen Fidei’ genoemd – licht van het geloof, zijn gegeven door paus Benedictus XVI en uitgewerkt en voltooid door de huidige paus. Daarmee is de trilogie van encyclieken over de goddelijke deugden compleet: over de liefde (Deus Caritas Est 2005), over de hoop (Spe Salvi 2007) en deze over het geloof.
In 2015 publiceerde paus Franciscus zijn encycliek Laudato si’ en in 2020, op de feestdag van Sint Franciscus, 4 oktober, heeft de paus zijn encycliek ‘Fratelli tutti’ (‘Allen broeders’) uitgebracht. In deze rondzendbrief aan de gelovigen gaat de paus in op broederschap en vriendschap als manieren om een betere, rechtvaardigere en vreedzame wereld op te bouwen.
Kijk voor de exhortaties geschreven door paus Franciscus in het overzicht met publicaties op rkkerk.nl.